Sự kiện đức Giêsu long trọng tiến vào Giêrusalem được các Phúc Âm nhất lãm và Gioan đồng loạt thuật lại, và sự kiện này luôn được phụng vụ gằn liền với cuộc tử nạn mà ngài sẽ phải chịu tại đó. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều nhà kinh thánh học, thì các chi tiết của cuộc rước vào thành thánh, như được mô tả, lại phù hợp với lễ Lều cử hành vào tháng 09 dương lịch, hơn là những ngày trước lễ Vượt Qua (xem bình giải Mt 21 trong Lời Chúa cho mọi người). Điều này cho thấy: diện mạo đức Giê-su trong sự kiện này có ý nghĩa rất quan trọng đối với cuộc thương khó và cái chết ngài sẽ chịu.
“Kìa Đức Vua của ngươi đang đến với ngươi, hiền hậu ngồi trên lưng lừa, lưng lừa con, là con của một con vật chở đồ”. Tôi không rõ, trong văn hóa Do Thái, hình ảnh một thủ lãnh cưỡi trên lưng lừa con nói lên điều gì đặc biệt. Căn cứ vào trích đoạn từ ngôn sứ Dacaria (Dcr 9,9-10), thì rõ ràng hai thuộc tính hiền hậu và khiêm tốn được đề cao, đối kháng với cao ngạo của chinh phục và thống trị với chiến mã. Mỗi khi đọc các bài tường thuật thương khó, tôi vẫn thấy khó chịu khi Philatô diễu cợt cái diện mạo nực cười của phạm nhân ‘vua’ đứng trước mặt ông: “Vậy ông là vua sao?.. Đây là vua các người… Chẳng lẽ ta lại đóng đinh vua các ngươi sao?.. tấm bảng đó ghi: ‘Giê-su Na-da-rét, vua dân Do Thái” (Ga 18,37; 19,14.15.19). Đối với một quan chức Rôma đầy quyền lực như ông thì suy nghĩ như vậy cũng phải thôi: đã là vua thì phải khác, không thể chấp nhận cái diện mạo kỳ cục này: thủ lãnh cưỡi lừa! Với người Do Thái kiêu hãnh về diện mạo đấng Kitô vẻ vang của họ, quan tổng trấn không ngừng hạ nhục: “Các ngươi muốn ta phóng thích ai cho các người đây: Ba-ra-ba hay Giê-su, cũng gọi là Ki-tô? (Mt 27,17.22) Thế nhưng xem ra hình ảnh ‘thủ lãnh cưỡi lừa’ này lại thích hợp với câu tung hô ‘Hôsanna!’ theo nghĩa ‘cứu chúng tôi!’ hơn (xem bình giải: idem). Đương nhiên ‘cứu chúng tôi’ có thể bằng quyền lực thống trị như bất cứ lãnh tụ nào khác, hay ‘cứu chúng tôi’ bằng lòng từ bi và thương xót của “Đức Vua đang đến với ngươi, hiền hậu ngồi trên lưng lừa”. Quyền lực của thập giá là quyền lực của lòng từ bi thương xót. Nếu ai ai cũng đều (tự nguyên hay bị ép buộc) tung hô “Hôsanna” (vạn tuế), và cúi rạp trước quyền lực thống trị, thì chỉ có Kitô hữu mới biết nhảy mừng hô vang “Hôsanna” (cứu chúng tôi) trước thập giá cứu độ. Đối với họ, đấng cưỡi trên ‘lưng lừa con, là con của một con vật chở đồ” chắc chắn còn vẻ vang hơn anh hùng cưỡi trên lưng chiến mã bách thắng, vì chỉ Ngài mới là niềm vui mừng và hy vọng cho thân phận yếu hèn triền miên của họ. Căn bản là vì Thiên Chúa họ tôn thờ, bây giờ và mãi mãi, vẫn luôn là vị Thiên Chúa của từ nhân và xót thương, một Thiên Chúa cứu độ gánh lấy tội lỗi gian trần.
Người Do Thái thời đó, kể cả các môn đệ thâm tín nhất của đức Giêsu, khi đối diện với cuộc khổ nạn ngài chịu, đã không thể đứng vững (chứ chưa nói là tiếp tục hò reo mừng rỡ) vì sự hiền hậu quá mực khiêm hạ của khổ nạn và thập giá Ngài chịu. Người tín hữu mọi thời cũng sẽ như thế thôi, nếu chỉ tung hô “Hôsanna – vạn tuế” mà không biết đến “Hôsanna – cứu chúng tôi!” phát đi từ đáy lòng, trong ý thức con người tội lỗi và yếu hèn tột cùng của mình. Tự bản thân, Phêrô đã phải học biết “Hô-san-na” qua nhận thức, chính ông, bất chấp bao nhiệt tình và thiện chí, cũng vẫn chỉ là một người mỏng giòn dễ sa ngã; ngược lại Giu-đa thì không, nên anh đã ‘ném số bạc vào đền thờ và ra đi thắt cổ’ (Mt 27,5).
Từ suy tư trên, tôi nghiệm ra một điều: trong suốt mùa chay, Giáo hội kêu gọi tôi nhìn vào thân phận tro bụi của mình (cả về thể chất lẫn tinh thần). Tình trạng sa ngã và phạm tội, mà tôi phát hiện ra cách thật cụ thể nơi mình trong thời gian này, không được làm tôi ngắt tiếng hò reo “Hôsanna!”, nhưng phải giúp tôi phát hiện ra nội dung Tin Mừng hơn của lời tung hô ấy, và vui sướng hơn trong nhảy mừng. Đức Giêsu, đối với tôi, quả thực là “Đấng ngự đến nhân danh Đức Chúa”, một Thiên Chúa thương xót và cứu độ. Lời giới thiệu: “Kìa Đức Vua của ngươi đang đến với ngươi, hiền hậu ngồi trên lưng lừa, lưng lừa con, là con của một con vật chở đồ” thật tràn trề hy vọng và an ủi biết bao!
Lạy Chúa từ nhân, xin cho cặp mắt con không ngừng chiêm ngưỡng diện mạo “Con Người hiền hậu ngồi trên lưng lừa”. Xin cho cuộc sống Kitô hữu – tu sĩ – linh mục của con, nhất là trong những ngày tháng còn lại, sẽ chỉ là một nhảy mừng và hô vang “Hôsanna – cứu chúng con!” kéo dài. Xin cho các lỗi lầm con đã phạm trong quá khứ càng thúc giục con đi đón Người cách phấn khởi hân hoan hơn. Amen
Lm Gioan Nguyễn Văn Ty SDB
